RAYHON O‘SIMLIGINING FITOKIMYOVIY VA FARMAKOLOGIK TAHLILI

Abstract

Ocimum basilicum terapevtik ahamiyati bilan mashhur bo'lgan oddiy o'tdir. O’simlik tarkibida terpenoidlar, alkaloidlar, flavonoidlar, taninlar, saponin glikozidlari va askorbin kislotasi uchraydi. Rayhon o’simligining hamma qismlari ildizi, tanasi, shoxchalari va barglari asosan davolashda ishlatiladi. Xalq tabobatida keng foydalaniladi. Ko‘katining damlamasi gastrit, kolit, pielitda, ko‘kyo‘talda yo‘talga qarshi vosita sifatida, nevrozda, bosh og‘rig‘ida, bronxial astmada, ichak va jigar illatlarida, qorin dam bo‘lishida, ishtaha yo‘qolganida, qon bosimi pasayganida, buyrak va qovuq shamollashlarida, umumiy shamollash va tumovda, shuningdek emizikli onalarda ko‘krak suti ajralishini yaxshilashda iste’mol qilinadi. Barglari damlamasi angina va stomatitda g‘arg‘ara qilib og‘izni chayib ishlatiladi. Bezgakka qarshi vosita sifatida ichish tavsiya etiladi. Rayhon asab tizimi faoliyatiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. U kishida asabiylashuv va xavotirni pasaytiradi, toliqishni bartaraf etadi, inson organizmida vujudga kelgan asabiylik holati salbiy ta’sirini kamaytiradi. Bu o‘simlikni iste’mol qilish bosh og‘rig‘ida ham yaxshi foyda beradi, yurakda bo‘ladigan og‘riqni pasaytiradi. O‘simlikdagi minerallar inson yuragi to‘qimalari faoliyatini sezilarli yaxshilaydi va arterial qon bosimini me’yoriga keltiradi. O‘simlik barglaridagi temir moddasi organizmni kislorod bilan to‘yintirib, immunitetni ko‘taradi. Ushbu o’simlik fitokimyoviy tadqiqotlar va farmakologik tadqiqotlarni qamrab olishga qaratilgan muhim dorivor o't hisoblanadi.