QUR'ON OYATLARINING NOZIL BO‘LISH SABABLARI: KLASSIK VA ZAMONAVIY TADQIQOTLAR TAHLILI
Keywords:
Kalit so‘zlar: Qur’on, sababi nuzul, mufassirlar, tafsir, ilmiy asarlar, hadis, tarixiy manbalar, ilmiy tadqiqotlar, Ali ibn Madiniy, Abulhasan Vohidiy, Jaloliddin Suyutiy.Abstract
Annotatsiya. Mazkur maqolada Qur’on oyatlarining sababi nuzuliga doir ilmiy asarlar va ularga bag‘ishlangan tadqiqotlar haqida so‘z yuritilgan. Sababi nuzulni aniqlash Qur’onning to‘g‘ri tushunilishi uchun zarur bo‘lib, mufassirlar tomonidan uzoq vaqt davomida bu masalalarga alohida e’tibor qaratilgan. Maqolada, sababi nuzul haqida yozilgan asarlar, ularning mualliflari, va bu ilmiy tadqiqotlarning tarixiy o‘rni haqida batafsil ma’lumot berilgan. Shuningdek, sababi nuzulning aniq aniqlanishi uchun ilmiy yondashuvlar va metodlar ham yoritilgan. Tadqiqotlar, asosan, hadislar, tafsir, va tarixiy manbalar asosida olib borilgan bo‘lib, bu asarlarning ilmiy qadriga urg‘u berilgan.
References
1. Qur’oni karim ma’nolarining tarjima va tavsifi / tarjimon va tafsir muallifi A.Mansur. – Toshkent: Toshkent islom universiteti, 2004. – 624 b.
2. Abdulfattoh Abdulg‘ani Muhammad Qozi. Asbob an-nuzul an as-sahoba va-l-mufassirin. – Bayrut: Dor an-nadva al-jadiyda, 1408/1987. – 262 b.
3. Abdulhay ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Imod Hanbaliy. Shazarot az-zahab fi axbar man zahab. – Bayrut: Dor Ibn Kasir, 1406/1986. – I–X j.
4. Abdurahmon ibn Amjid Husayn. Asbob an-nuzul. PhD dissertatsiyasi. Islomobod xalqaro islom universiteti. – Islomobod, 1438/2017. – 69 b.
5. Abulhasan Ali ibn Ahmad Vohidiy. Asbobu nuzul al-Qur’on. – Bayrut: Dor al-kutub al-ilmiyya, 1411/1991. – 568 b.
6. Abu Mansur Muhammad ibn Muhammad Moturidiy. Ta’vilot al-Qur’on. – Istanbul: Dor al-Mezon, 2005–2011. I – XVIII j.
7. Ahamad ibn Ali Ibn Hajar Asqaloniy. Al-Ujob fi bayon al-asbob an-nuzul. – Dammom-Saudiya Arabistoni: Dor Ibn al-Javziy, 1417/1997. – I–II j.
8. Badriddin Muhammad ibn Abdulloh Zarkashiy. Al-Burhon fi ulum al-Qur’on. – Bayrut: Dor al-ma’rifa, 1376/1957. – I–IV j.
9. Hammod Abdulxoliq Hulva. Asbobu nuzul al-Qur’on masodiruha va manohijuha. – Amman: Maktabat at-tali’a, 1980. I–II.
10. Hoji Xalifa. Kashf an-zunun an asomiy al-kutub va-l-funun. – Bayrut: Dor ihyo at-turos al-arabiy. Nashr yili ko‘rsatilmagan. – I–II j.
11. Ibn Bashkuvol / Qosim Xalaf Ansoriy ibn Abdulmalik. As-Silat. – Qohira: Maktabat al-xonijiy, 1374/1955. – 661 b.
12. Ibn Xalifa Ulyaviy. Jome’ an-nuqul fi asbob an-nuzul va sharhi oyatiha. – Riyod: Matobi’ al-ishi’o’i, 1404/1983. – I–II j.
13. Jaloliddin Abdurahmon ibn Abu Bakr Suyutiy. Ad-Dur al-mansur fi tafsir al-ma’sur. – Bayrut: Dor al-fikr, 1432/2011. – I–VIII j.
14. Jaloliddin Suyutiy. Al-Itqon fi ulum al-Qur’on. – Bayrut: Muassasat ar-risola, 1429/2008. – 832 b.
15. Moturidiy. Ta’vilot. – I–XXX j.
16. Muqbil ibn Hodiy Vodi’iy. As-Sahih al-musnad min asbob an-nuzul. – San’o-Yaman: Maktabat San’o al-asriyya, 1425/2004. – 286 b.
17. Salohiddin Xalil ibn Oybak Safadiy. Al-Vofiy bi-l-vafayot. – Bayrut: Dor ihyo at-turos al-arabiy, 1420/2000. – I–XXIX j.
18. Shamsddin Muhammad ibn Ahmad Zahabiy. Siyaru a’lom an-nubalo. – Bayrut: Muassasa ar-risola, 1402/1982. – I–XXIX j.
19. Shamsiddin Muhammad ibn Ahmad Zahabiy. Al-Ibar fi xabar man g‘abar. – Bayrut: Dor al-kutub al-ilmiyya, 1405/1985. – I–IV j.
20. Shamsiddin Muhammad ibn Ahmad Zahabiy. Tarix al-islom. – Bayrut: Dor al-kitob al-arabiy, 1410/1990. – I–LII j.
21. Shamsiddin Muhammad ibn Ali Dovudiy. Tobaqot al-mufassiriyn. – Bayrut: Dor al-kutub al-ilmiya, 1403/1983. – I–II j.
22. Umar Rizo Kahola. Mu’jam al-muallifin. – Bayrut: Dor ihyo at-turos al-arabiy, 1376/1957. – J. XII. – I–XV j.
