KLASSIK SHIFRLASH ALGORITMLARI. BIGRAMM AKSLANTIRISH.
##semicolon##
Kalit so‘zlar: kriptografiya, shifr (deshifr), transposition, substitution.Abstrak
Annotatsiya: Ma’lumotlarni maxfiyligini ta’minlashning bir necha usullari
mavjud bo‘lsada, kriptografik usul o‘zining bardoshligi bilan ajralib turadi.
Ma’lumotlarni kriptografik himoyalash qadimdan beri o‘rganilib kelingan bo‘lib ularni
klassik shifrlash algoritmlari sinfiga bo‘lish mumkindir. Mavjud klassik shifrlash
algoritmlarini ikki turga ajratish mumkin. Bular, o‘rniga qo‘yish va o‘rin almashtirish
akslantirishlaridan iborat algoritmlardir. Klassik shifrlash algoritmlarini ishlab chiqish
bilan bir qatorda ularni kriptotahlil usullariga bardoshliligini ham tekshirish muhim
hisoblanadi. Hozirgi kunda klassik shifrlash algoritmlarining bardoshligi, matematik
tahlil qilish va to‘liq tanlash hujumlari orqali sinaladi. Ushbu maqolada o‘rniga qo‘yish
akslantirishiga asoslangan klassik shifrlash algoritmlari chastotalar tahlili usuli orqali
baholangan hamda hujum oldini olish uchun bigram akslantirishidan foydalanish
ko‘satilgan.
##submission.citations##
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Kiberxavfsizlik asoslari: o‘quv qo‘llanma / S.K.Ganiyev, A.A.Ganiyev,
Z.T.Xudoyqulov; -T.: “Iqtisodiyot-Moliya”, 2021. - 228 b.
2. Classical Ciphers and Cryptanalysis Brian Carter and Tanja Magoc September
11, 2007
3. Kriptografiya 1: o‘quv qo‘llanma / Z.T.Xudoyqulov, Sh.Z.Islomov,
U.R.Mardiyev;-T.: “Metodist nashriyoti” , 2024. -213 b.
Foydalanilgan elektron saytlar ro‘yxati
1. https://www.geeksforgeeks.org/implementation-affine-cipher/
2. https://github.com/AlexeyZatsepin/Cryptography-Athen-bigram-cipher
3. https://www.researchgate.net/publication/325049442_Bigram_cipher
