MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI SENSOR TARBIYASI
Abstrak
Maktabgacha yoshdagi bolalarni sensor tarbiyasi bolalarning sezgi organlari orqali olgan ma'lumotlarini to‘g‘ri qabul qilish, ularni tahlil qilish va tushunish qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan tarbiya jarayonidir. Bu davrda bolalar dunyoni ko‘rish, eshitish, sezish, hidlash va ta'mini anglash orqali o‘zlashtiradilar. Sensor tarbiyasi bolalarning intelektual, hissiy, ijtimoiy va jismoniy rivojlanishini qo‘llab-quvvatlaydi.
Sensor tarbiyaning maqsadlari:
- Sezgi organlarini rivojlantirish: Bolalarni sezgi organlari orqali dunyoni kashf qilishga yordam berish.
- Tushuncha va idrokni shakllantirish: Bolalarga tashqi olam haqida to‘g‘ri tushunchalarni berish, ularni tahlil qilishni o‘rgatish.
- Hissiy tafakkurni rivojlantirish: Bolalarga dunyoni ko‘rish, eshitish, sezish, hidlash va ta'mini anglash orqali o‘zlarini anglash va atrofdagi olamni o‘rganish imkonini yaratish.
- Intelektual rivojlanishni qo‘llab-quvvatlash: Sensor tarbiya bolalar tafakkurini rivojlantirish, ularni analitik fikrlash va masalalarni yechish qobiliyatini shakllantirishda yordam beradi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni sensor tarbiyasi usullari:
- Vizual (ko‘rish) tarbiya:
- Ranglarni tanishtirish: Bolalarga ranglarni o‘rgatish, ularga har xil rangdagi narsalarni ko‘rsatish va ularni ajratib ko‘rsatishga yordam berish. Bu, bolalarga vizual idrokni rivojlantirishda yordam beradi.
- Ko‘rishdagi tafovutlarni kashf qilish: Shakl, o‘lcham, rang, nurlarni ajratish orqali bolalarda ko‘rish qobiliyatini rivojlantirish. Masalan, turli shakllardagi o‘yinchoqlar bilan o‘ynash.
- Tabiatni kuzatish: Bolalar bilan tabiatga chiqib, atrof-muhitni ko‘rish, tabiatdagi o‘zgarishlarni kuzatish, hayvonlar va o‘simliklar haqida o‘rganish.
- Eshitish (auditiv) tarbiya:
- Tovushlarni ajratish: Bolalarga turli tovushlarni (qushlarning qo‘shiqlari, yelkaning ovozi, tabiatdagi boshqa tovushlar) tinglash va ularni ajratishni o‘rgatish. Bu, bolalar eshitish sezgilarini rivojlantirishda yordam beradi.
##submission.citations##
1. Kayumova N.M. “Maktabgacha pedagogika” Darslik 2013 y.
2. M.Hakimova, M.Ma`rufova “Bolalarni ijtimoiy moslashuvi” 2021 y.
3. Chorieva, D. (2020). DIAGNOSTICS AS A BRANCH OF PSYCHOLOGICAL AND PEDAGOGICAL KNOWLEDGE AND TYPE OF RESEARCH ACTIVITY OF A TEACHER. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 8(3).
4. Choriyeva, D. (2022). TARBIYACHINING PEDAGOGIK MAHORATINI OSHIRISHDA PEDAGOGIK TEXNIKANING ROLI. Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya: Nazariy va amaliy izlanishlar, 1(24), 101-103.
5. Чориева, Д. А. (2021). МЕТОДЫ И ПРИЕМЫ РАБОТЫ С АГРЕССИВНЫМИ ДЕТЬМИ. In Человек в современном мире: пространство и возможности для личностного роста (pp. 152-161).
6. Чориева, Д. А. (2019). Педагогическая диагностика в условиях дошкольного образования. Актуальные проблемы современного образования: опыт и инновации, 86.
7. Чориева, Д. А., & Ражабова, Г. Ф. (2022). ЗНАЧЕНИЕ ПЕДАГОГИЧЕСКО-ПСИХОЛОГИЧЕСКОГО ДИАГНОСТИЧЕСКОГО СРЕДСТВА В ДОШКОЛЬНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ОРГАНИЗАЦИЯХ. Results of National Scientific Research International Journal, 1(6), 327-343.
8. Чориева, Д. А. (2022). ПЕДАГОГИК-ПСИХОЛОГИК ДИАГНОСТИКА ФАОЛИЯТИ БИЛАН ШУҒУЛЛАНУВЧИ ШАХСГА ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР: https://doi. org/10.53885/edinres. 2022.9. 09.014 Чориева Дурдона Анваровна Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети Мактабгача таълим факультети Мактабгача таълим психологияси ва педагогикаси кафедраси педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), в. б. доценти. Образование и инновационные исследования международный научно-методический журнал, (9), 99-102.
9. Chorieva, D. A. BO‘LAJAK TARBIYACHILARNING KASBIY MAHORATLARINI OSHIRISH YO‘LLARI. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI, 385.
10. Anvarovna, C. D. (2024). MANAGEMENT OF INNOVATIVE PROCESSES IN PRESCHOOL EDUCATION. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 37(6), 58-62.
11. Anvarovna, C. D. (2024). MAKTABGACHA TA’LIMDA PEDAGOGIK DIAGNOSTIKA VA KORREKSIYALASHNING О ‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 37(6), 48-53.
12. Anvarovna, C. D. (2024). TA’LIM-TARBIYA JARAYONIDA INNOVATSION PEDAGOGIK-PSIXOLOGIK DIAGNOSTIK SAMARALI METODLARDAN FOYDALANISH. ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ, 37(6), 54-57.
13. Choriyeva, D., & Ahmadova, S. (2023). Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida ertaklarning ahamiyati. Maktabgacha va maktab ta’limi jurnali, 1(2-3).
14. Durdona, C. (2023, December). KREATIVLIK ORQALI BOLALARNING QOBILYATLARINI OSHIRISH. In " Conference on Universal Science Research 2023" (Vol. 1, No. 12, pp. 302-305).
15. Durdona, C. (2023). BOLALARDA KREATIVLIK QOBILYATINI RIVOJLANTIRISH. TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN UZBEKISTAN, 1(5), 265-270.
16. Choriyeva, D. (2023). OILA VA MAKTABGACHA TA’LIM TIZIMIDA AMALGA OSHIRILADIGAN IJTIMOIY VAZIFALAR. Talqin va tadqiqotlar, 1(32).
17. DURDONA, C., & SHAHNOZA, K. (2023). MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNING KREATIVLIGINI OSHIRISHDA TASVIRIY FAOLIYATNING O ‘RNI. Journal of Science-Innovative Research in Uzbekistan, 1(7), 191-196.