EKSISTENSIALIZM VA ERKIN IRODA
Ключевые слова:
Kalit so’zlar.iroda, absurd, eksistensializm ,tuyg’u jamiyat, xulq-atvor, inson, mavjudlik, ichki dunyo.Аннотация
Annotatsiya. Ushbu maqolada eksistensializm falsafasi va erkin iroda
konsepsiyasi o‘rtasidagi bog‘liqlik tahlil qilinadi. Eksistensializm — individning
erkinligi, mas'uliyati va o'z-o'zini aniqlashga qaratilgan falsafiy oqim sifatida, o‘z
ichiga maqsadsiz yoki beparvo hayotda yashayotgan shaxsiy tajriba va ongni oladi.
Maqolada, eksistensializmning asosiy vakillari — Jean-Paul Sartre, Friedrich
Nietzsche va Martin Heideggerning g‘oyalari orqali erkin iroda tushunchasi chuqurroq
tahlil qilinadi.Eksistensializmda erkin iroda, insonning o‘z xohish-irodasi bilan
tanlovlar qilish imkoniyati sifatida qaraladi. Sartre tomonidan ilgari surilgan
"erkakning o‘zi uchun tanlov qilishi kerakligi" g‘oyasi, insonni o‘z taqdirini yaratishda
mutlaq erkinlikka ega deb hisoblaydi. Biroq, bu erkinlik faqat mas'uliyat bilan birga
keladi, chunki har bir tanlov va qaror insonning o‘zini va boshqalarni
shakllantiradi.Maqolada, erkin iroda va mas'uliyatning o‘zaro aloqasi, ayniqsa,
eksistensializmda mavjud bo‘lgan "daxlsizlik" va "absurd" tushunchalari orqali
yoritiladi. Insonlar o‘z hayotlari haqida qaror qabul qilganlarida, ular ko‘pincha ichki
qarama-qarshiliklar va tashqi dunyoning cheklovlari bilan yuzma-yuz keladilar. Shu
bois, maqola, erkin iroda tushunchasining eksistensializmga ta'sirini va uning shaxsiy
erkinlikni qanday tushunishini yanada chuqurroq o‘rganishga intiladi
Библиографические ссылки
Foydanalingan adabiyotlar
1. Gegel, G. V. F. (1977). Ruh fenomenologiyasi. Toshkent: O‘zbekiston Milliy
Ensiklopediyasi nashriyoti.
2. Hyuman, G. L. (2005). Gegel falsafasi bo‘yicha kirish. Toshkent: Fan va texnologiya
nashriyoti.
3. Marcuse, H. (1960). Reason and Revolution: Hegel and the Rise of Social Theory.
Boston: Beacon Press.
4. Taylor, C. (1975). Hegel. Cambridge: Cambridge University Press.
5. Kojève, A. (1969). Introduction to the Reading of Hegel: Lectures on the
Phenomenology of Spirit. Ithaca: Cornell University Press.
6. Findlay, J. N. (1958). Hegel: A Re-examination. London: George Allen & Unwin.
7. Jaspers, K. (1953). The Great Philosophers: The Foundations. New York: Harcourt,
Br
